Không cân đối được đầu ra, nhiều doanh nghiệp chế biến điều ngừng hoạt động

Xuất khẩu điều nhân số 1 thế giới nhưng Việt Nam cũng là nước nhập khẩu khẩu điều thô hàng đầu. Khi giá điều thô tăng cao giá nhân điều xuất khẩu lại thấp, khó cân đối khiến nhiều doanh nghiệp đã đóng cửa.

Ảnh minh họa.

Việt Nam hiện chiếm trên 60% lượng điều nhân xuất khẩu của thế giới nhưng sản lượng điều thô trong nước chỉ đạt khoảng 300 ngàn tấn/năm. Để có đủ cho sản xuất chế biến mỗi năm Việt Nam nhập khẩu hơn 1 triệu tấn điều thô từ nước ngoài, đặc biệt là từ các nước tây Phi.

Nguồn cung điều thô - nút thắt của ngành điều  

Nút thắt của ngành điều là phải đảm bảo được nguồn nguyên liệu để phục vụ sản xuất, không lệ thuộc vào nhập khẩu. Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu 1.618.613 tấn điều thô, đạt giá trị 2,166 tỷ USD, so với năm 2018 tăng 35,7% về lượng nhưng giảm 7,5 về giá trị.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, lượng điều thô nhập khẩu trong tháng 6/2020 ước đạt 192 nghìn tấn, trị giá 218,60 triệu USD, so với tháng 5/2020 tăng 74,8% về lượng và tăng 61,1% về kim ngạch. Cộng dồn 6 tháng đầu năm, nhập khẩu điều thô ước đạt 599.232 tấn, với 789,426 triệu USD, so cùng kỳ năm 2019 giảm 15,6% về lượng và giảm 22,4% về giá trị.

Campuchia, Tanzania, Bờ Biển Ngà là 3 thị trường chính cung cấp điều thô cho Việt Nam.

Ông Nguyễn Đức Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), Tổng giám đốc Công ty TNHH Chế biến Nông sản Thực phẩm xuất khẩu Tân An cho biết, xuất khẩu nhân điều 6 tháng cuối năm chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Một là do sản xuất trong nước đang gặp nhiều khó khăn, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Bình Phước, Đồng Nai đã đóng cửa do cân đối đầu ra không được. Giá điều thô thì cao quá mà giá điều nhân thì lại quá thấp, kinh doanh thua lỗ rất nhiều người đã đóng cửa nên hiện chỉ còn các doanh nghiệp lớn hoạt động.

Thứ hai là vấn đề nguyên liệu, mặc dù trong 6 tháng cuối năm nguồn hàng vẫn còn, như tại Bờ Biển Ngà, chính phủ nước này có chính sách mua tạm trữ cho dân để giữ giá điều thô. Như vậy, nguyên liệu vẫn còn nhưng giá quá cao doanh nghiệp cân đối chưa được nên chưa nhập về, còn nguồn điều thô trong nước cơ bản đã giải quyết xong.

“Trong điều kiện đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp làm ảnh hưởng đến xuất khẩu nhân điều, giá điều thô lại tăng cao trong khi giá xuất khẩu nhân điều khá thấp, không cân đối được đầu ra có nhiều doanh nghiệp không nhập nguyên liệu vào, vì vậy, khối lượng điều thô nhập khẩu 6 tháng đầu năm nay giảm. Nguồn điều thô trên thị trường còn đủ cho sản xuất đến cuối năm nhưng do giá bán quá cao mà giá bán nhân điều lại thấp quá, doanh nghiệp nhỏ và vừa lo không cân đối được đã đóng cửa nhà máy ngừng sản xuất chế biến, chỉ còn những doanh nghiệp lớn", ông Thanh nói.

Kim ngạch xuất khẩu nhân điều có thể giảm sâu

Đồng quan điểm với ông Thanh, Vinacas cũng có khuyến cáo các nhà máy khi ký hợp đồng xuất khẩu hạt điều chế biến cho các tháng tới nên cân nhắc mức giá tối thiểu 3 USD/lb đối với hạt điều loại W320. Đồng thời các nhà máy nên hạn chế lượng hàng bán ra để tận dụng khả năng tăng giá khi một phần của ngành chế biến hạt điều châu Á đang gặp khó khăn về nguồn cung.

Giá xuất khẩu nhân điều thấp thể hiện lên kim ngạch xuất khẩu nhân điều 6 tháng đầu năm 2020.

Cụ thể, xuất khẩu nhân điều tháng 6/2020 ước đạt 45 nghìn tấn, trị giá 270 triệu USD, tăng 5,1% về lượng và tăng 2,6% về trị giá so với tháng 5/2020, so với tháng 6/2019 tăng 15,5% về lượng, nhưng giảm 1,7% về trị giá.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu nhân điều ước đạt 228 nghìn tấn, trị giá 1,5 tỷ USD, tăng 16,6% về lượng và tăng 0,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Giá xuất khẩu bình quân tháng 6/2020 ở mức 6.000 USD/tấn - mức thấp nhất trong vòng nhiều năm, giảm 2,4% so với tháng 5/2020 và giảm 14,9% so với tháng 6/2019. Giá xuất khẩu bình quân nhân điều 6 tháng đầu năm đạt mức 6.579 USD/tấn, giảm 13,6% so với cùng kỳ năm 2019.

Dự báo, xuất khẩu điều trong quý III sẽ còn giảm rất sâu, vì cuối quý 2 và đầu quý 3 giá điều nhân xuất khẩu rất thấp, qua quý IV hy vọng xuất khẩu nhân điều sẽ khởi sắc, vì vào những tháng cuối năm các nước nhập khẩu lớn như Mỹ, Ấn Độ, châu Âu và Trung Quốc sẽ tăng nhập khẩu phục vụ nhu cầu các dịp lễ, tết cuối năm. Song, vẫn phụ thuộc vào tình hình dịch bệnh, nếu dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp như hiện nay chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra.

Nhưng nếu có tăng nhu cầu thì cũng không có người sản xuất, vì hiện nay trên thế giới vẫn còn nhiều nước đang trong tình trạng giãn cách. Đây cũng là cơ hội cho Việt Nam, nhưng vấn đề là doanh nghiệp phải xuất khẩu điều nhân với giá cao còn với giá bán như hiện nay thì rất khó.

“Dự đoán, kim ngạch xuất khẩu điều nhân 6 tháng cuối năm có thể giảm sâu nhưng khối lượng xuất khẩu giảm không đáng kể. Cộng dồn cả năm, lượng nhân điều xuất khẩu không giảm nếu có cũng giảm nhẹ so với 2019, vì 6 tháng đầu năm đã xuất khẩu quá tốt, nhưng kim ngạch xuất khẩu có thể giảm rất sâu so với kim ngạch năm rồi", ông Thanh dự tính.

Quang Trí
Nguồn: BizLive