(18/01/2017) Bình Phước: Phát triển cây điều, ngành điều - trọng trách lớn lao

Bình Phước: Phát triển cây điều, ngành điều - trọng trách lớn lao

(18/01/2017) Bình Phước: Phát triển cây điều, ngành điều - trọng trách lớn lao

Hơn 70.000 nông hộ, tức là 1/3 dân số của tỉnh Bình Phước đã no - đói - buồn - vui từ mỗi vụ điều, đặt ra trọng trách lớn lao đối với đảng bộ, chính quyền các cấp ở tỉnh ta.    

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, toàn tỉnh hiện có 77.612 hộ trồng điều, chiếm gần 1/3 dân số trong tỉnh được hưởng lợi từ ngành trồng trọt, chế biến và xuất nhập khẩu điều.Diện tích điều được dự báo trong tương lai đến năm 2020 có thể đạt mức xấp xỉ 200.000 ha, hiện tại gần 180 ngàn ha. Chính vì vậy, từ lâu, Bình Phước được biết đến là “thủ phủ điều" của cả nước. Với khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp,cây điều Bình Phước có năng suất cao, bình quân 1,5 tấn/ ha. Hạt điều Bình Phước nằm trong tốp các mặt hàng nông sản xuất khẩu giữ vai trò chủ lực của tỉnh và của cả nước. Năm 2015 sản lượng hạt điều nhân sản xuất của tỉnh đạt 38.289 tấn, trị giá 293,18 triệu USD.Cây điều không chỉ là cây “xóa đói giảm nghèo" mà còn làcây trồngđem lại thu nhập cao cho bà con nông dân.

Xác định vị trí chiến lược quan trọng của ngành điều, ngày 25/8/2014, Ủy ban nhân dân tỉnh đã quyết định thành lập Ban chỉ đạo Phát triển ngành điều bền vững tỉnh Bình Phước. Ngày 30/6/2016, UBND tỉnh Quyết định phê duyệt Đề án phát triển bền vững ngành điều Bình Phước đến năm 2020.

Mục tiêu chung của đề án là ổn định diện tích thích nghi theo hướng thâm canh, cải tạo, tái canh diện tích điều già cỗi năng suất thấp bằng các giống mới ưu việt đã thích nghi tại địa phương. Đẩy mạnh xen canh nhằm tăng năng suất, chất lượng và giá trị thu nhập cho người trồng điều. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong việc chế biến mặt hàng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu hạt điều…Phát triển bền vững ngành điều là góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội, môi trường; góp phần xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Bình Phước.

Với quan điểm, phát triển ngành điều bền vững, theo hướng hiện đại, đồng bộ, sản xuất hàng hóa lớn với các sản phẩm đa dạng có chất lượng, mang lại giá trị gia tăng cao, nâng cao thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp, tôi xin đề xuất những vấn đề mà đề án cần quan tâm.

Thứ nhất là về Giống. Đây là thành tố quan trọng nhất trong các thành tố cần có trong sản xuất nông nghiệp và được sắp xếp theo thứ tự sau: giống - cần - phân - nước. Để có giống tốt phù hợp cần tuyển chọn ngay các giống ưu việt thích nghi ổn định tại các địa phương, giống tốt phải là giống cho năng suất cao, chất lượng hạt to đều từ 110 hạt đến 150 hạt/ kg, tỷ lệ hạt thu hồi từ 28 đến 32-34% là những cây kháng được sâu bệnh, chịu đựng được thời tiết khí hậu cực đoan. Nếu giống tốt được tuyển chọn có thể dùng chồi để ghép cải tạo hoặc dùng để nhân giống vô tính phục vụ cho thâm canh trồng mới. Giống điều tốt trên địa bàn tỉnh hiện nay được các nhà khoa học điều tra khảo sát đánh giá có thể lên đến gần 20 loại khác nhau. Nhiều hộ nông dân trồng giống mới biết kỹ thuật thâm canh có thể đạt năng suất trên 3 tấn, cá biệt có nơi trên 4 tấn/ha.

Để có giống tốt cần phải sớm tiến hành ngay các công việc như: công nhận các giống điều ưu việt nổi trội tại từng địa bàn đã được điều tra kiểm chứng; quản lý việc sản xuất kinh doanh giống không có nguồn gốc xuất xứ. Cơ sở sản xuất giống bắt buộc phải được đăng ký với các cơ quan có thẩm quyền; nhân nhanh các giống được công nhận tại địa phương để phục vụ cho việc ghép cải tạo, cho tái canh, trồng mới; hỗ trợ kinh phí từ ngân sách Trung ương, địa phương, từ nguồn xã hội hóa để sản xuất ra loại giống tốt, giá thành hạ hỗ trợ nông dân trồng điều.

Thứ hai là Sản xuất điều theo quy trình điều sạch organic hay Vietgap… Điều tuy là loại cây dễ trồng không kén đất nhưng muốn có năng suất cao, chất lượng hạt tốt ổn định, đòi hỏi phải có quy trình từ chọn giống đến trồng, bón phân đúng quy cách, đặc biệt không được lạm dụng phân bón thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cấm. Nên sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ vi sinh, bón đúng liều lượng, đúng thời vụ sẽ làm cho diện tích vườn điều tươi tốt, khỏe mạnh, có sức đề kháng với sâu bệnh sẽ cho năng suất cao 3 đến 4 tấn trong điều kiện thời tiết khí hậu bình thường. Sản xuất điều sạch, đạt chuẩn, giá bán mỗi kg có thể tăng 10 - 20%. Sản xuất điều sạch cũng là một giải pháp gia tăng giá trị.

Thứ ba là Điều kiện canh tác. Điều là cây chịu hạn, trong điều kiện bị hạn hán nghiêm trọng điều có thể bị ảnh hưởng do bông bị khô cháy, sẽ bị sụt giảm năng suất nhưng sẽ không mất hoàn toàn. Điều không trồng được ở những vùng trũng, lầy lội, nhưng điều cũng cần có nước, vì nếu mùa khô lúc điều sắp ra hoa kết trái gặp lúc khô hạn điều được tưới với tỷ lệ vừa phải thì năng suất chất lượng hạt điều sẽ tốt hơn rất nhiều. Do đặc tính “chịu hạn lại cần nước" như vậy, hiện nay cơ quan quản lý cũng như các nhà khoa học khuyến cáo bà con nông dân trồng điều ở những vùng có điều kiện về nước, về điện. Có thể trồng xen canh dưới tán điều các loại cây như ca cao, các loại cây dược liệu quý. Khi chăm bón tưới nước cho những cây trồng xen, điều sẽ được cộng hưởng phân bón, độ ẩm của nước sẽ cho năng suất cao, giá trị thu nhập trên diện tích tăng gấp 2 đến hơn 2 lần…

Một số giải pháp cần thiết đối với ngành điều Bình Phước

1. Tập trung đầu tư nguồn lực tài chính tập trung chỉ đạo việc ghép cải tạo bằng phương pháp “ghép thở" đây là phương pháp ghép sáng tạo của ông Hoàng Văn Tần, ông Hoàng Trọng Thủy tại xã Long Hà - huyện Phú Riềng đã được Hội Điều Việt Nam (VINACAS) đầu tư thử nghiệm nhiều mô hình đã thành công. Với phương pháp kỹ thuật “độc đáo" này, có thể nhanh chóng cải tạo vườn điều tạp giống xấu, năng suất thấp sang một vườn điều được ghép cải tạo với loại giống tốt. Bằng phương pháp này thu nhập của người nông dân không bị gián đoạn. Tùy theo khả năng tạo nhánh, chủ vườn có thể ghép cải tạo vườn mình 1 đến 2 lần trong 1 năm hoặc có thể ghép tiếp những năm sau. Chồi ghép được tuyển chọn ngay những cây giống trưởng thành tại địa phương được công nhận, hoặc tại vườn nhà là những cây đã được theo dõi kiểm chứng khoa học xác định là cây giống tốt. Đây là giải pháp kỹ thuật đột phá hiệu quả. Do là giải pháp kỹ thuật nên việc chỉ đạo xây dựng mô hình trình diễn, tập huấn đội ngũ kỹ thuật viên, nhất là tập huấn cho nông dân, chủ vườn nắm bắt kỹ thuật tạo tay nghề là rất quan trọng.

2. Đẩy mạnh cuộc vận động xây dựng mô hình liên kết hợp tác trong sản xuất nông nghiệp cũng như trong thu mua chế biến xuất nhập khẩu.

Sự liên kết phải thật sự dân chủ cùng có lợi làm cho mọi thành viên liên kết thấy được lợi ích nhiều hơn rủi ro, có niềm tin để cùng góp công, góp sức chăm lo phát triển.

3. Nhân điều là loại hạt ăn được, là mặt hàng dùng cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Do vậy, đây là mặt hàng sản xuất có điều kiện, trước tiên là phải đảm bảo một cách tối đa vệ sinh an toàn thực phẩm. Có như vậy mới bảo vệ được thương hiệu. Điều Bình Phước có uy tín thương hiệu thì giá trị ngành hàng sẽ gia tăng đáng kể. Vệ sinh an toàn thực phẩm là đòi hỏi ngày một cao của người tiêu dùng, đồng thời là trách nhiệm, là lương tâm đạo đức của nhà sản xuất chế biến. Vì vậy, ngoài việc không ngừng đầu tư hoàn thiện máy móc thiết bị theo hướng hiện đại thì năng lực quản trị của đội ngũ lãnh đạo quản lý, chuyên môn, kỹ thuật từng nhà máy, xí nghiệp phải được nâng lên, đội ngũ công nhân vận hành phải được huấn luyện để có sự hiểu biết, có kỹ năng và trách nhiệm trong từng khâu, từng công việc cụ thể.

4. Tiếp tục nghiên cứu khoa học về chuỗi giá trị tổng thể của cây điều, quả điều, hạt điều. Hiện nay, tiêu dùng trong nước và xuất khẩu điều chẻ ở mức xuất thô, còn các chế phẩm chuyên sâu đa dạng chưa được chú trọng đúng tầm. Với diện tích điều cả nước trên 300.000ha, trong đó tỉnh Bình Phước gần 180 ngàn ha, với hơn nửa triệu người dân được hưởng lợi từ cây điều, thiết nghĩ tỉnh ta cũng như Chính phủ cần đầu tư cho nghiên cứu khoa học về giá trị gia tăng của điều. Lĩnh vực nghiên cứu khoa học còn rất rộng, chỉ một vài nghiên cứu khoa học thành công cũng góp phần cải tiến ngành điều đem lại niềm vui, hạnh phúc cho nhân dân và niềm tự hào của địa phương và đất nước.

5. Nông dân trồng điều ở Bình Phước đa phần là các nông hộ có thu nhập thấp, là bà con các dân tộc thiểu số, dân di cư tư do… Do vậy, tập trung đưa năng suất chất lượng hạt điều lên ngày một cao hơn chính là giải pháp căn bản để xóa đói giảm nghèo bền vững, làm cho nhiều hộ nông dân trồng điều trở nên khá giả, giàu có.

Hơn 70.000 nông hộ, tức là 1/3 dân số của tỉnh Bình Phước đã no - đói - buồn - vui từ mỗi vụ điều, đặt ra trọng trách lớn lao đối với Đảng bộ, chính quyền các cấp ở tỉnh ta. Những vấn đề chúng tôi đề xuất nêu trên là công việc lớn, rất tổng hợp từ chính trị - kinh tế - xã hội cả quốc phòng an ninh. Để thực hiện được phải có quyết tâm chính trị của cả hệ thống. 

Nguyễn Văn Thỏa

Chủ tịch Danh dự Hội Điều Bình Phước